PAWEŁ STALMACH – BUDZICIEL POLSKOŚCI

My Ślązacy, jako Polacy chcemy i możemy tylko do polskiej sekcji należeć – tak, w czerwcu 1848 roku, przemówił do delegatów słynnego Zjazdu Słowiańskiego w Pradze Paweł Stalmach – wybitny polski dziewiętnastowieczny działacz narodowy i społeczny. Były to historyczne słowa, choć lista zasług Stalmacha w utrwalaniu tożsamości narodowej mieszkańców Śląska Cieszyńskiego jest znacznie dłuższa.

Paweł Stalmach urodził się w 1824 roku w położonych obok Cieszyna Bażanowicach. O początkach edukacji tego dziennikarza, działacza i wydawcy możemy przeczytać w czasopiśmie „Zwrot”:

W mieście nad Olzą uczęszczał do ewangelickiej szkoły trywialnej, w której nauka obejmowała tzw. trywium, czyli czytanie, pisanie i liczenie. Potem kontynuował naukę w cieszyńskim gimnazjum ewangelickim, gdzie w 1842 roku założył wraz z kolegami Stowarzyszenie Uczących się Języka Polskiego.

Podczas nauki w ewangelickim liceum w Bratysławie zetknął się z polską literaturą romantyczną. Miała ona, podobnie jak nauki wybitnego słowackiego działacza narodowego L’udovita Štúra ogromny wpływ na jego światopogląd. Kolejnym krokiem w edukacji były studia na Wydziale Teologii Protestanckiej przy Uniwersytecie Wiedeńskim. Po powrocie na
Śląsk Cieszyński został redaktorem naczelnym „Tygodnika Cieszyńskiego”, potem „Gwiazdki Cieszyńskiej”. Jako kanzodzieja, dziennikarz, publicysta i wydawca miał przeogromny wpływ na kształtowanie świadomości narodowej kolejnych pokoleń mieszkańców Śląska Cieszyńskiego.

Paweł Stalmach zmarł w 1891 roku w Cieszynie. Jest patronem ulic większości miast i
miasteczek na Śląsku Cieszyńskim i Górnym Śląsku.

ŹRÓDŁA:
1. Historia.org.pl
https://historia.org.pl/2015/08/06/sytuacja-polityczna-na-slasku-cieszynskim-w-drugiej-polowie-xix-i-na-poczatku-xx-wieku/https://sport.onet.pl/boks/adolf-bolko-kantor-legenda-slaska-cieszynskiego-oto-jego-historia/e7zqj1shttps://historia.org.pl/2015/08/06/sytuacja-polityczna-na-slasku-cieszynskim-w-drugiej-polowie-xix-i-na-poczatku-xx-wieku/
2. Zwrot
https://zwrot.cz/2021/07/przed-130-laty-zmarl-pawel-stalmach-wybitny-dzialacz-spoleczny-i-narodowy/https://naszahistoria.pl/adolf-bolko-kantor-prawy-i-prosty-mistrz-boksu-z-cieszyna/ar/10652238https://zwrot.cz/2021/07/przed-130-laty-zmarl-pawel-stalmach-wybitny-dzialacz-spoleczny-i-narodowy/